Europastry in Oldenzaal blijft groeien, maar waar vindt ze de medewerkers?

Tussen de donuts heeft Mustafa Isanc uit Almelo zijn leven op de rit gekregen. In de bakkerij van Europastry in Oldenzaal klom hij op van inpakker tot operator. Aan studeren had hij een broertje dood, maar nu doet hij er deeltijd-hbo bij. Van dit soort medewerkers lust het snel groeiende bedrijf er nog wel meer. Maar de krapte op de arbeidsmarkt wringt.

Je komt er niet zomaar op de werkvloer. Plastic hoezen om de schoenen, witte wegwerpoverjas aan en het haar in een netje – zowel hoofdhaar als baarden. Losse voorwerpen mogen niet mee naar binnen. Een pen wordt vervangen door één van het bedrijf. Die is blauw en bevat in het plastic metaaldeeltjes. De productielijnen van Europastry vissen alle foute objecten eruit mits er metaal in zit om ze te kunnen detecteren.

Per uur passeren zo’n 30.000 donuts en net iets minder croissants de werkplek

Zoete suikerbol

Eenmaal binnen valt op dat de zoetesuikerbollenlucht die je vaak in de wijde omtrek ruikt hier niet hangt. Maar dat is soms echt wel anders, wordt uitgelegd. Kom maar eens als er met banaan of citroen wordt gewerkt. Lopende banden als snelwegen voor donuts en croissants verdwijnen in alle richtingen. Donuts passeren, 30.000 per uur. Croissants zijn er net iets minder. Armen van robots zwaaien rond. Er is een constant geruis, maar niet zo hard dat gehoorbescherming nodig is. Als bezoeker begin je hier vrij snel te lekkerbekken.

Bonte haarnetjes

Medewerkers met haarnetjes in verschillende kleuren staan aan de mixband. Je hebt de rode haarnetjes: dat zijn de uitzendkrachten. Europastry heeft er daarvan 200. Dan heb je de witte: de operators, waarvan Europastry er 135 heeft. Die zijn met nog 55 anderen in vaste dienst. En dan is er nog een enkel groen haarnetje: een bedrijfshulpverlener.

Bijbaan

Escarle Dume – rood – staat op de kop van de mixband, waar ze een kartonnen tray met één type donuts op zet. De doos glijdt naar rechts en een collega plaatst er een tweede smaak bovenop. En zo gaat het verder. De laatste pakt een stapel van vijf varianten op en doet ze in een doos. Zo wil de klant ze hebben. Dume is 29 jaar en woont bij haar moeder in Hengelo. Haar zus is hier operator – meer dan 15 procent van deze functie is in handen van vrouwen – en zij heeft haar meegenomen. Eerst werkte Dume fulltime, nu parttime. Dume studeert Toerisme en Management. Dit is een bijbaan.

Even is het alle hens aan dek als een op de rollerbaan scheef geraakte pallet vol donutdozen de toegang naar de diepvries blokkeert. Iedereen springt bij om de spullen zo snel mogelijk over te pakken. Het blijkt lastig balanceren. Daarna moet het tempo aan de mixband van Dume wat omhoog. „Dit werk is wel monotoon, maar gezellig door de collega’s”, zegt ze, het ene na het andere karton op de band leggend. Dume houdt van hard werken, omdat de tijd dan sneller gaat.

Afwisseling

Ze is blij dat ze voor de afwisseling regelmatig aan andere lijnen wordt ingeroosterd. Variatie is er ook doordat steeds weer nieuwe donuts of aanverwant lekkers wordt gemaakt. Zo is de croissant van de ene lijn gekruist met een donut van de andere productielijn. Het resultaat: de cronut van bladerdeeg. Die is door het absorberende vermogen van de laagjes wat vetter dan de gewone donut – een is lekker, twee is te veel – maar bijvoorbeeld Japanners zijn er helemaal verzot op, en de producten van Europastry in Oldenzaal gaan nu eenmaal de hele wereld over.

Verder zijn er de Over the top-donuts op bestelling, die de meest uitbundige opsmuk hebben. Oldenzaal maakt tegenwoordig ook PopDots, ronde deegbolletjes als waren zij het gat van de donut. Sluit je een gewone donut af met een popdot als deksel, dan is het weer een Over the top-exemplaar.

Met chocola

Dume kan het niet zo heel veel schelen, ze is vooral heel tevreden over wat ze verdient. Het is meer dan bij haar eerdere baantje in de horeca. Ze houdt netto zo’n 11 euro per uur over en zegt dat vooral de toeslagen door werk in weekend, avond en nacht aantikken. „En je kunt wekelijks uitbetaald krijgen”, zegt ze. Dume kan er leuke dingen door doen, op vakantie gaan, het abonnement van haar mobieltje betalen en de vaste lasten voldoen. Na het werk kan ze geen donut meer zien, maar als ze er toch een zou moeten eten, dan met chocola.

Alsmaar groei

Europastry laat zijn succes graag zien in grafieken van dubbelcijferige omzetstijging. In 2015 vestigde de Spaanse multinational in deegwaren zich in Oldenzaal. Samen met Beuningen vormt ze Europastry Central Europe. Ook in Oldenzaal is enkel sprake van groei. Kort geleden is de vierde productielijn in gebruik genomen en de bedoeling is dat eind dit jaar een vijfde donutlijn volgt. Daarnaast gaat dit jaar op het naastliggende perceel de schop in de grond voor een nieuwe broodlijn en nieuw vrieshuis. De variatie aan deegproducten wordt daarmee veel groter. In het meest recente jaarverslag meldt het bedrijf de komende jaren 50 miljoen dollar te willen investeren in nieuwe lijnen. Dat slaagt alleen als er voldoende personeel is. En dat is een steeds lastiger vraagstuk. Het ligt op het bordje van hoofd personeelszaken Karen Kuipers, die geen donuts eet maar ze wel fantastisch vindt.

Personeel zoeken

Wie bij Oldenzaal de snelweg af rijdt ziet meteen spandoeken van Europastry met ‘We have jobs’. Europastry slaat daarmee bewust een andere toon aan dan bijvoorbeeld saladefabriek Johma, dat over ‘onmeunig völ wark’ had gesproken.

„We vissen allemaal in dezelfde vijver en die is op het ogenblik leeg, zo krap is het op de arbeidsmarkt. Daarom moet je je onderscheiden”, zegt Kuipers. Er zijn in Twente tussen de zeven- en achtduizend vacatures. Met een boodschap in het Engels hoopt Europastry tevens een net iets andere groep aan te spreken. Arbeidsmigranten, grensgangers, statushouders. „De meerderheid spreekt overigens nog altijd Twents”, zegt Kuipers. Engels als tweede voertaal op de fabriek was voor haar best een flinke stap. Zes jaar geleden begonnen, hechtte ze aanvankelijk aan Nederlands in het belang van een goede communicatie, van de onderlinge contacten en de binding met het bedrijf.

Personeel zoeken

Maar met Nederlands sprekenden alleen redt Europastry het niet. Inmiddels werken er 31 nationaliteiten. De Nederlandse medewerkers hebben de voor de processen belangrijkste woorden opgeschreven, in het Engels vertaald en bijeengebracht in een woordenboek voor de Nederlandse taalles via het ROC van Twente.

Het bedrijf heeft momenteel dertig vacatures. Het gaat vooral om mensen die machines kunnen bedienen en processen kunnen bewaken: kortom, de operators dus. Uitgaande van natuurlijk verloop en de gewenste groei dit jaar weet Kuipers nu al dat ze over het hele jaar zeventig nieuwe operators nodig heeft. „Een kwestie van op veel paarden wedden”, zegt Kuipers.

Weekendje weg

Bij het aannemen van mensen kijkt ze minder naar vooropleiding als wel naar de persoonlijke competenties. Interne opleidingen moeten de rest doen. Medewerkers die iemand werven, krijgen een weekendje weg cadeau.

En ze houdt heel goed in de gaten welk vlees ze in de kuip heeft van uitzendkrachten via bureau Timing. „Onze shiftleaders letten op wie extra eager is, wie verder kijkt dan zijn neus lang is, iemand die het ziet als donuts te schuin zijn en aan de bel trekt: Hé, dit gaat hier niet goed, we pakken verkeerde donuts in.” In deze krachten met net iets meer betrokkenheid, technisch inzicht en stressbestendigheid ziet Europastry potentials – beloftes, volgens het woordenboek – om op te klimmen tot operator. Zo werd ook de jongeman ontdekt die drie keer zo snel inpakte en links en rechts te hulp schoot: Mustafa Isanc.

Voorbeeld

Vijf jaar geleden begon de Almeloër hier als handinpakker. Hij vertelt dat hij van school een potje had gemaakt en op de werkvloer wilde hij nu de andere kant van zichzelf laten zien. „Ik wilde een voorbeeld zijn, zonder mezelf boven de rest te zien. Maar ik ben niet vies van overwerken, ik ben niet vies van bijspringen, van vegen, van inpakken.” Inmiddels draagt hij een wit haarnetje en bemiddelt tussen twee uitzendkrachten die mot hebben. Europastry stelde hem in de gelegenheid een mbo-diploma te halen: vorige week slaagde hij voor Voedingstechnologie niveau 4 en zette hij zijn studie voort met een avondopleiding Technische Bedrijfskunde op Saxion.

Koekiemonster

Hij is er wel trots op dat hij een centrale rol speelt in processen met tien maar soms ook met honderd medewerkers. Want zo druk is het bijvoorbeeld als de koekiemonsters worden gemaakt: blauwe donuts met olijke ogen en een neus die er met de hand op moeten worden gedrukt.

Isanc heeft het gevoel net zo te zijn gegroeid als het bedrijf zelf. Hij is getrouwd en 29 jaar. Favoriet zijn bij hem de minidonut met kaneel en de donut met een vulling van pistache. Bij thuiskomst stuurt zijn vrouw hem soms meteen onder de douche, want dan ruikt hij naar frituur. Ze zijn net in Lissabon geweest en gaan binnenkort naar Dubai.

„Deze man verdient een plek in het management”, zegt collega operator Kubilay Nijkamp en prijst zijn inzet en hulpvaardigheid. De 25-jarige Oldenzaler is op een vergelijkbare manier opgeklommen. Met een steekwagen rijdt hij de pallet met de opnieuw opgepakte dozen naar de diepvries. Hij is zeer tevreden met zijn inkomen – de salarisindicatie voor een beginnend operator ligt tussen de 12,58 en 13,65 bruto per uur, exclusief een gemiddelde toeslag van circa 30 procent. Maar een eindstation is Europastry voor Nijkamp niet. Hij wil graag de beveiliging in. Toezicht houden doet hij weliswaar nu ook: hij doet de metaaldetectie, verzorgt de machines en controleert of de donuts en croissants geen afwijkingen hebben. In een ruimte liggen allemaal verse croissants, deels halverwege opengesneden, het testresultaat aan het begin van een bakproces.

In een hal staat een bak met donuts waarvan de kenners zien dat ze niet 100 procent aan de kwaliteitseisen voldoen. Europastry streeft naar perfectie. „Je hoeft niet van donuts te houden om hier te kunnen werken, maar wel vol voor de kwaliteit ervan gaan”, zegt Kuipers. De diameter van een standaard donut is 9,6 centimeter, geen millimeter meer of minder.